Πρόληψη-Αντιμετώπιση

Tο εθνικό θεσμικό πλαίσιο για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού στην Ελλάδα

  Ø  1992: Η Ελλάδα επικύρωσε τη Σύµβαση για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού που υιοθετήθηκε οµόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών το 1989.

  Ø  2003: στον Συνήγορο του Πολίτη (μία ανεξάρτητη αρχή που δημιουργήθηκε το 1997 για να προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών) λειτούργησε ένα νέο τμήμα, ο Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού, που ανέλαβε τον ρόλο του Συνήγορου του Παιδιού στην Ελλάδα. Αποστολή του είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανήλικων, δηλαδή όλων των αγοριών και κοριτσιών έως 18 ετών και η εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ.

Ø  2005: Η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου --Ε.Ψ.Υ.Π.Ε (ένας επιστημονικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 1991, και έχει αναπτύξει ένα δίκτυο υπηρεσιών που αφορούν στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων όπως φιλοξενία, συμβουλευτική υποστήριξη και εκπαιδευτικό κέντρο) άρχισε να αναπτύσσει δράσεις πρόληψης και παρέμβασης στον τομέα του σχολικού εκφοβισμού, μέσω της υλοποίησης ποικίλων προγραμμάτων για παιδιά δημοτικού. 

Ø  2007 : το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αναγνώρισε την «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056» (που «Το Χαμόγελο του Παιδιού» λειτουργεί από το 1997). Η Γραμμή 1056 διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση φαινομένων Βίας που αντιμετωπίζουν τα παιδιά (Σωματική, Σεξουαλική & Ψυχολογική Κακοποίηση, Παραμέληση, Bullying, Παράνομη διακίνηση & εμπορία). Η Γραμμή 1056 είναι στελεχωμένη αποκλειστικά από εξειδικευμένους Κοινωνικούς Λειτουργούς και Ψυχολόγους και διαθέσιμη πανελλαδικά, 24ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο.

Ø  2010:  «Δίκτυο Κατά της Βίας στο Σχολείο». Το εν λόγω Δίκτυο ιδρύθηκε κατόπιν πρωτοβουλίας της Ένωσης Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων με ιδρυτικά μέλη το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας, τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και τον Συνήγορο του Παιδιού. Οι κύριοι στόχοι του Δικτύου αφορούν στην αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας μεταξύ μαθητών στον χώρο του σχολείου ή σε άλλους χώρους που σχετίζονται με τη σχολική ζωή και την καθημερινή ρουτίνα των μαθητών, μέσω της δημιουργίας ενός πλαισίου επιστημονικού και κοινωνικού διαλόγου για:

• την κατανόηση του φαινομένου και των αποτελεσματικών τεχνικών παρέμβασης,

• την επιστημονική έρευνα για τον έγκαιρο εντοπισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου,

• την υποστήριξη και την ορθή κατάρτιση των εκπαιδευτικών και άλλων επαγγελματιών γενικής και ειδικής εκπαίδευσης που ασχολούνται με παιδιά και εφήβους,

• την ευαισθητοποίηση των μαθητών, των γονέων και ολόκληρης της κοινωνίας σχετικά με το φαινόμενο της σχολικής βίας.

Ø  2013: «Παρατηρητήριο για τη Βία». Το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας ίδρυσε το εν λόγω Παρατηρητήριο για τη Βία το οποίο έχει ως βασική αποστολή τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την πρόληψη της σχολικής βίας, του εκφοβισμού και του ρατσισμού, καθώς και τον εντοπισμό, την έρευνα και την παραπομπή προς αντιμετώπιση σχετικών περιστατικών σε πιστοποιημένους φορείς. Το Παρατηρητήριο λειτουργεί σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο μέσω μιας Κεντρικής Επιστημονικής Επιτροπής που έχει υποστηρικτικό και συμβουλευτικό ρόλο. Οι κύριες δραστηριότητες του Παρατηρητηρίου εντάσσονται σε δυο βασικές κατηγορίες και συγκεκριμένα περιλαμβάνουν: α) τον Σχεδιασμό/ Εφαρμογή Πολιτικής για την Πρόληψη της Βίας στα Σχολεία και β) την Έρευνα/ Διάδοση ερευνητικών δεδομένων σε πιστοποιημένους ενδιαφερόμενους.

Ø  2013: «Δίκτυο Πληροφόρησης, Κατάρτισης, Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού». Σε συνέχεια της δημιουργίας του Παρατηρητηρίου για τη Βία, το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε την εφαρμογή της Δράσης «Ανάπτυξη και Λειτουργία Δικτύου Πληροφοριών, Κατάρτισης, Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού» . Το δίκτυο συντονίζεται από την Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή, η οποία σε συνεργασία με το Παρατηρητήριο και άλλους φορείς εποπτεύει την εφαρμογή του προγράμματος σε επίπεδο σχολικών μονάδων, καθώς και σε περιφερειακό επίπεδο.

Ø  2013: υλοποίηση μιας σημαντικής πρωτοβουλίας ενάντια στον Σχολικό Εκφοβισμό από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» σε ρόλο συντονιστή μέσω του ευρωπαϊκού έργου «Europe’s Antibullying Campaign (e-abc) - Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του Σχολικού Εκφοβισμού». Το έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Κοινοτικό Πρόγραμμα Daphne III της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνίσταται στη δημιουργία μιας ενιαίας απάντησης στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και μιας Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για την ενημέρωση των παιδιών, των γονέων, των εκπαιδευτικών και κάθε ενδιαφερόμενου γύρω από το πρόβλημα.  Η υλοποίηση του έργου ένωσε με επιτυχία τις δυνάμεις εταίρων από 6 χώρες από όλη την Ευρώπη που στο πλαίσιο του έργου ανέλαβαν τη διεξαγωγή έρευνας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τη δημιουργία διαδικτυακού τόπου και πληροφοριακού υλικού για τον Σχολικό Εκφοβισμό και τον σχεδιασμό Ευρωπαϊκής Καμπάνιας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού.

(Πηγές:  1. «Ο εκφοβισμός (bullying), μια σύγχρονη μάστιγα. Tα παιδιά μας ως θύματα και ως θύτες», Βαϊζίδου Χριστίνα -Ψυχίατρος   2. “Children First”- Ερευνητική Εθνική Έκθεση για την Ελλάδα, 2018, Σύμπλεξις)

Φορείς Συνεργασίας με το Υπουργείο Παιδείας

Στο πλαίσιο χάραξης της εθνικής πολιτικής και της υλοποίησης δράσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε σε σύναψη συνεργασίας με εξωτερικούς φορείς (Σχετ.: Α.Π. 1177/21-4-2016 έγγραφο) ώστε να υπάρξει ευρύτερος συντονισμός και αξιοποίηση όλων των δομών για την πρόληψη, την ευαισθητοποίηση και αντιμετώπιση του φαινομένου. Οι φορείς που συμμετέχουν στη θεσμική δικτύωση είναι:

• το Χαμόγελο του Παιδιού
• ο Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.)
• η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) Β' Παιδιατρικής Κλινικής Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»
• η Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού «ΕΛΙΖΑ»
• το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ)
• το Κέντρο Μέριμνας Οικογένειας και Παιδιού (ΚΜΟΠ)

(Πηγή: "Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού: Εφαρμογή και Αξιολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής", Πρασσά Χρυσή, 2017)