Πανελλήνια Έρευνα για τον Σχολικό Εκφοβισμό (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.--2018)

Εκφοβισμός (bullying) μεταξύ των εφήβων-μαθητών στην Ελλάδα

Εκφοβισμός (bullying) στο σχολείο 

Θύματα: Το 2018, ένας στους 5 εφήβους (19,1%) αναφέρει ότι υπέστη εκφοβισμό τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 2 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας - ποσοστό 2,6% των εφήβων αναφέρουν ότι αυτό συνέβη αρκετές φορές την εβδομάδα. Αγόρια και κορίτσια αναφέρουν σε παρόμοια ποσοστά (18,5% και 19,7%, αντίστοιχα) ότι έχουν υποστεί εκφοβισμό. Το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι υπέστησαν εκφοβισμό δεν μεταβάλλεται σημαντικά με την ηλικία (18,0% για τους 11χρονους, 21,0% για τους 13χρονους και 18,2% για τους 15χρονους μαθητές). 

Θύτες:  Το 2018, ένας στους 7 εφήβους (14,2%) αναφέρει ότι έκανε ο/η ίδιος/α εκφοβισμό σε άλλους μαθητές τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 2 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας - ποσοστό 1,1% των εφήβων αναφέρουν ότι αυτό συνέβη αρκετές φορές την εβδομάδα. Το ποσοστό αγοριών που αναφέρουν ότι έκαναν εκφοβισμό σε άλλους είναι σημαντικά υψηλότερο (18,6%) συγκριτικά με το αντίστοιχο των κοριτσιών (9,9%), ενώ οι 13χρονοι και 15χρονοι μαθητές αναφέρουν ότι κάνουν bullying/εκφοβίζουν άλλους σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά (16,1% και 16,9%, αντίστοιχα) από ό,τι οι 11χρονοι (9,4%). 

Ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyber bullying) 

Θύματα:  Το 2018, ένας στους 20 εφήβους (5,2%) αναφέρει ότι υπέστη ηλεκτρονικό εκφοβισμό τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 2 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας - ποσοστό 0,5% των εφήβων αναφέρουν ότι αυτό συνέβη αρκετές φορές την εβδομάδα. Αγόρια και κορίτσια αναφέρουν σε παρόμοια ποσοστά (4,8% και 5,6%, αντίστοιχα) ότι έχουν υποστεί ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι υπέστησαν ηλεκτρονικό εκφοβισμό, δεν μεταβάλλεται σημαντικά με την ηλικία (4,2% για τους 11χρονους, 6,6% για τους 13χρονους και 4,8% για τους 15χρονους μαθητές). 

Θύτες: Το 2018, ποσοστό 3,3% των εφήβων αναφέρουν ότι έκαναν οι ίδιοι ηλεκτρονικό εκφοβισμό σε άλλους μαθητές τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 2 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας - ποσοστό 0,4% των εφήβων αναφέρουν ότι αυτό συνέβη αρκετές φορές την εβδομάδα. Το ποσοστό αγοριών που αναφέρουν ότι έκαναν ηλεκτρονικό εκφοβισμό σε άλλους είναι υπερδιπλάσιο (4,7%) από το αντίστοιχο των κοριτσιών (1,9%), ενώ οι 13χρονοι και 15χρονοι μαθητές αναφέρουν ότι έκαναν ηλεκτρονικό εκφοβισμό σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά (3,5% και 4,8%, αντίστοιχα) από ό,τι οι 11χρονοι (1,6%).

Μορφές εκφοβισμού (bullying) 

Οι μορφές εκφοβισμού που οι έφηβοι απαντούν σε υψηλότερα ποσοστά ότι υπέστησαν τουλάχιστον 1-2 φορές, ήταν τα λεκτικά πειράγματα (19,8% του συνόλου των μαθητών), η διάδοση ψεμάτων και φημών (18,8%), τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου (13,4%) και ο αποκλεισμός από κοινές παρέες και δραστηριότητες (13,1%). Σε χαμηλότερα ποσοστά οι έφηβοι αναφέρουν ότι υπέστησαν εκφοβισμό με χρήση σωματικής βίας (4,5%) και με τη μορφή άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα (5,6%) και τη θρησκεία τους (3,5%). 

Τα αγόρια αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι υπέστησαν εκφοβισμό με τη μορφή σωματικής βίας και άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα και τη θρησκεία τους, ενώ τα κορίτσια με τη μορφή διάδοσης ψεμάτων και φημών. 

Οι 11χρονοι και 13χρονοι μαθητές αναφέρουν σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (20,2% και 23,7%, αντίστοιχα) ότι υπέστησαν εκφοβισμό με τη μορφή λεκτικών πειραγμάτων συγκριτικά με τους 15χρονους (15,3%), ενώ οι 13χρονοι αναφέρουν εκφοβισμό μέσω πειραγμάτων σεξουαλικού περιεχομένου και διάδοσης ψεμάτων και φημών σε υψηλότερο ποσοστό από τους μικρότερους μαθητές.

Διακρίσεις λόγω φύλου, καταγωγής και οικονομικής κατάστασης 

Ποσοστό 3,9% απαντούν ότι συχνά υφίστανται διακρίσεις λόγω του φύλου τους, 2,8% λόγω της καταγωγής τους και 2,1% εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης της οικογένειάς τους. Τα παραπάνω ποσοστά δεν διαφοροποιούνται μεταξύ των δύο φύλων και των τριών ηλικιών. 

Βίαιοι καυγάδες 

Το 2018 ένας στους 5 εφήβους (19,4%) απαντά ότι ενεπλάκη σε βίαιο καυγά τουλάχιστον 2 φορές. Τα αγόρια αναφέρουν σε τριπλάσιο ποσοστό (29,3%) συγκριτικά με τα κορίτσια (9,6%) και οι 11χρονοι και 13χρονοι μαθητές (~21%) σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τους 15χρονους (15,2%) εμπλοκή σε βίαιους καυγάδες (τουλάχιστον 2 φορές τους τελευταίους 12 μήνες). 

Οικονομικό επίπεδο 

Οι έφηβοι των οποίων οι οικογένειες κατηγοριοποιούνται στο κατώτερο οικονομικό επίπεδο αναφέρουν σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ότι υφίστανται εκφοβισμό με τη μορφή σωματικής βίας (7,8% έναντι 3,6% και 4,8% των συνομηλίκων τους μέσου και ανώτερου οικονομικού επιπέδου, αντίστοιχα), άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα (8,9% έναντι 5,0% και 5,4% των συνομηλίκων τους μέσου και ανώτερου οικονομικού επιπέδου, αντίστοιχα) και τη θρησκεία τους (6,0% έναντι 2,8% και 3,4% των συνομηλίκων τους μέσου και ανώτερου οικονομικού επιπέδου, αντίστοιχα). 

Από την άλλη, οι έφηβοι από οικογένειες υψηλού οικονομικού επιπέδου, αναφέρουν εμπλοκή σε βίαιους καυγάδες (τουλάχιστον 2 φορές τους τελευταίους 12 μήνες) σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (23,3%) σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που κατηγοριοποιούνται στο μέσο (18,4%) και κατώτερο (18,7%) οικονομικό επίπεδο.

[Πηγή:  «Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» (2018), Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) ]